طلاق توافقی یکی از روشهای رایج برای پایان دادن به زندگی مشترک است که در سالهای اخیر به دلیل سادگی و سرعت در فرآیند قانونی، مورد استقبال بسیاری از زوجین قرار گرفته است. برخلاف روشهای سنتی طلاق که نیازمند اثبات دلایلی مانند عسر و حرج یا تخلفات اخلاقی است، در این روش زوجین با توافق یکدیگر و بدون نیاز به طرح دعوای حقوقی پیچیده، از دادگاه درخواست جدایی میکنند. این روش نه تنها زمان کمتری میطلبد، بلکه هزینههای مالی و عاطفی کمتری نیز برای طرفین به همراه دارد. در این مقاله، به بررسی کامل طلاق توافقی، مراحل قانونی، شرایط جدید در سال 1404، مزایا، معایب، تأثیرات روانی بر فرزندان و نکات ضروری برای انجام این فرآیند میپردازیم.
طلاق توافقی به عنوان سادهترین و کمدردسرترین نوع طلاق، به دلیل رسیدگی و صدور رای در کمترین زمان ممکن، رایج شده است. همچنین، این نوع طلاق به دلیل انجام مراحل بدون نزاع و درگیری، احتمال بروز اختلافات در آینده را کاهش میدهد. ماهیت این نوع طلاق یعنی تفاهم میان زوجین برای صدور طلاق و به دنبال آن توافق در خصوص مهریه، نفقه، جهیزیه، حضانت و ملاقات فرزند که از نظر قانون محترم و دادگاه ملزم است آنها را رعایت کند. مهمترین نکته در طلاق توافقی این است که لازم نیست زن مهریه خود را بخشیده و از حقوق قانونی خود چشمپوشی کند؛ هر توافقی که بین زوجین صورت گرفته باشد، معتبر است و باید با رعایت قوانین و مقررات حقوقی مربوطه باش
طلاق توافقی چیست؟
طلاق توافقی به نوعی از جدایی گفته میشود که در آن زن و شوهر به صورت داوطلبانه و با توافق بر سر تمامی مسائل مرتبط با زندگی مشترک، از دادگاه خانواده درخواست طلاق میکنند. این روش نیازی به اثبات دلایلی مانند عدم تمکین، اعتیاد یا خشونت ندارد و تنها شرط اصلی آن، توافق طرفین بر سر موارد زیر است:
- مهریه: پرداخت کامل، بخشش یا تقسیط آن. در برخی موارد، زوجین توافق میکنند که مهریه به صورت اقساطی پرداخت شود یا حتی بخشیده شود. این توافق باید به صورت کتبی و دقیق در توافقنامه ذکر گردد.
- نفقه: توافق بر سر میزان و نحوه پرداخت نفقه همسر و فرزندان. نفقه فرزندان معمولاً تا سن قانونی (۱۸ سالگی) ادامه مییابد، مگر اینکه فرزندان به دلایلی مانند ادامه تحصیل یا ازدواج نکردن نیازمند حمایت مالی باشند.
- حضانت فرزندان: تعیین تکلیف نگهداری و حق ملاقات فرزندان. در طلاق توافقی، والدین میتوانند حضانت فرزندان را به صورت مشترک یا تکجانبه تعیین کنند. برای مثال، ممکن است حضانت فرزند دختر زیر ۷ سال با مادر و پسر زیر ۲ سال نیز با مادر باشد، اما پس از این سنین، حضانت به پدر منتقل میشود.
- حضانت فرزندان نیز فقط با تصمیم و توافق پدر و مادر انجام می شود و دادگاه دخالتی ندارد. نگهداری اطفال هم حق و هم تکلیف والدین است. در طلاق توافقی اگر بین زن و شوهر در رابطه با حضانت و نگهداری فرزندان توافقی شده باشد بر اساس توافق بین آنها دادگاه حکم خواهد نمود و اگر توافقی نشده باشد مطابق قانون خواهد بود. طبق قانون خانواده حضانت تمامی فرزندان تا ۷ سالگی با مادر و پس از آن تا سن بلوغ با پدر است. بعد از سن بلوغ هر کدام از فرزندان خودشان میتوانند انتخاب کنند که با کدام یک زندگی کنند. سن بلوغ برای دختران از ۹ سالگی و برای پسران از ۱۵ سالگی است. برای کودکان زیر سن بلوغ باید مشخص بشود که نگهداری آنها به عهده زوج یا زوجه خواهد بود و همچنین نفقه آنها به چه میزان و برعهده کیست. زمان ملاقات کودک و مکان آن هم می تواند در طلاق توافقی معین شود. اصولاً در حکم روزها و میزان ملاقات فرزند ذکر می شود اما در آینده با تغییر شرایط فرزند یا اوضاع احوال امکان درخواست تغییر و تطبیق آن با اوضاع احوال موجود از دادگاه فراهم می باشد. در صورت توافق طرفین، حضانت میتواند در آینده تغییر کند، اما این تغییر باید به تایید دادگاه برسد. دادگاه تنها در صورتی این تغییر را تایید میکند که به نفع فرزند باشد. نکته مهم: در بعضا میشنویم که زنان در مقابل دریافت حضانت فرزند مهریه خود را بخشیده اند. این دو موضوع ربطی به هم نداشته و وجاهت قانونی ندارد. همچنین پدر یا مادر نمیتوانند تعهد دهند که حق ملاقات با فرزند ندارند؛ این دست توافقات اهمیتی ندارد.
- تقسیم اموال: توافق بر سر نحوه تقسیم داراییهای مشترک. این داراییها شامل ملک، خودرو، حسابهای بانکی و حتی اموال منقول مانند لوازم خانگی میشود.
وب سایت وکیل با ما – آموزش طلاق توافقی
در سالهای اخیر، با اصلاح قوانین مرتبط با خانواده، روند طلاق توافقی تسهیل شده است. با این حال، زوجین باید توجه داشته باشند که توافق آنها باید به صورت کتبی و در قالب یک توافقنامه رسمی ثبت شود تا از بروز اختلافات آینده جلوگیری گردد. این توافقنامه بهتر است توسط یک وکیل خانواده تنظیم و به تایید مراجع قضایی برسد.
مراحل طلاق توافقی در سال 1404
فرآیند طلاق توافقی در سال 1404 شامل چهار مرحله اصلی است که به شرح زیر میباشد:
۱. توافق زوجین بر سر تمامی مسائل
اولین و مهمترین گام، توافق کامل زوجین بر سر تمامی جنبههای مالی، حقوقی و عاطفی زندگی مشترک است. این توافق باید شامل موارد زیر باشد:
- مهریه: در صورت توافق بر پرداخت، مشخص کردن زمان و روش پرداخت. برای مثال، ممکن است زوجین توافق کنند که مهریه در قالب ۱۰ قسط سالانه پرداخت شود.
- در طلاق توافقی، الزامی به بخشیدن کامل مهریه توسط زن نیست. توافقات میتواند شامل بخشیدن کامل، دریافت کامل، دریافت بخشی و بخشیدن بخش دیگر، یا حتی انتقال مهریه به شکل دارایی (مانند خانه یا خودرو) باشد. هر توافقی که بین زوجین صورت گیرد، قابل اجرا است. اگر پرداخت مهریه به صورت اقساط توافق شود و مرد ۳ قسط را پرداخت نکند، باقیمانده مهریه حال میشود و زن میتواند آن را به طور کامل مطالبه کند. همچنین، در صورتی که زن باکره باشد و طلاق قبل از نزدیکی واقع شود، مهریه او نصف مقدار مندرج در سند ازدواج خواهد بود، مگر اینکه توافق دیگری صورت گیرد.
- نفقه: تعیین میزان نفقه ماهانه و مدت زمان پرداخت آن. نفقه فرزندان معمولاً بر اساس نیازهای آنان و توان مالی پدر تعیین میشود.
- در خصوص مسائل مالی مانند نفقه زن، اجرت المثل و نفقه فرزندان نیز باید توافق دو طرف (زن و شوهر) در توافق نامه ذکر شود. اگر زن درخصوص این مسئله ادعایی نداشته باشد، باید اعلام نماید و در توافقنامه ذکر شود. همچنین، اگر بابت حقوق مالی، زن مبلغی باید دریافت کند، این مقدار باید در قرارداد بیاید. نفقه زن: در طلاق توافقی همه چیز بر مبنای توافق طرفین می باشد و اگر در زمان عده برای زن نفقه در نظر گرفته شده باشد مستحق نفقه خواهد بود. طلاق توافقی معمولاً بائن بوده و در زمان عده زن نفقه ندارد مگر اینکه توافق دیگری صورت گرفته باشد. اجرت المثل: درصورتی که زن در توافقهای پیش از طلاق اجرتالمثل خود را بخشیده باشد، دیگر نمیتواند در دادگاه برای دریافت آن مطالبه یا اعتراض کند. اما چنانچه زن اجرتالمثل خود را در ذیل توافقها مطالبه کرده باشد، مرد موظف است این موضوع را در حق زن انجام داده و مبلغ اجرتالمثل را بپردازد. نفقه فرزندان: نفقه اولاد بر عهده پدر است. نفقه شامل مسکن، غذا، وسایل منزل، لباس فرزند میشود که با توجه به توان مالی کسی که مسئول پرداخت نفقه است، تعیین میشود. مقدار نفقه را کارشناس تشخیص میدهد. در طلاق توافقی، والدین میتوانند تصمیم بگیرند که نفقه فرزندان با چه کسی باشد و میزان آن چقدر باشد.
- حضانت فرزندان: توافق بر سر حضانت فرزندان و حق ملاقات طرف مقابل. برای مثال، پدر میتواند حق ملاقات هر هفته با فرزندان را داشته باشد.
- تقسیم اموال: مشخص کردن سهم هر یک از زوجین از داراییهای مشترک. این تقسیمبندی باید عادلانه و بر اساس مشارکت هر طرف در کسب داراییها باشد.
- جهیزیه: جهیزیه از اموال زن است و میتواند پس از طلاق توافقی نسبت به استرداد جهیزیه اقدام کند. در طلاق توافقی خانم و آقا باید تکلیف استرداد جهیزیه را روشن کنند. تهیه جهیزیه و وسایل منزل به صورت قانونی با آقا است ولی به صورت عرفی از زمان قدیم خانم و خانواده ایشان جهیزیه را تهیه میکردند. در صورتی که خانم و آقا توافق کنند که جهیزیه را بین خود تقسیم کنند مشکلی نیست. ولی در صورتی که سر موضوع جهیزیه به توافق نرسند باید طبق قانون پیش روند. یعنی در صورتی که خانم در زمان ازدواج سیاههای برای جهیزیهی خود تهیه کرده بود براساس آن میتواند جهیزیه را از منزل مشترک خارج کنند. استهلاک وسایل منزل در اثر استفاده مشمول جریمه برای مرد نیست
- اموال مشترک: در طلاق توافقی، مانند تمامی مسائلی که زوجین قبل از مراجعه به دادگاه درباره آن به توافق می رسند، درباره املاک و مستغلات نیز با هم به توافق می رسند. اگر آنها بر سر املاک با هم سازش کرده باشند، بر اساس همان عمل می شود.
این توافقنامه باید توسط هر دو طرف امضا شده و به تایید وکیل خانواده یا مرکز مشاوره دادگستری برسد. در صورت عدم تنظیم دقیق توافقنامه، ممکن است در آینده اختلافات جدی میان طرفین ایجاد شود.
۲. مراجعه به دادگاه خانواده و ثبت درخواست
پس از تنظیم توافقنامه، زوجین باید به همراه مدارک زیر به دادگاه خانواده مراجعه کنند:
- شناسنامه و کارت ملی هر دو طرف.
- عقدنامه (اصل و کپی).
- توافقنامه امضا شده.
- گواهی عدم امکان سازش از مرکز مشاوره خانواده.
در سال 1404 ، ارائه گواهی سلامت روان از مراکز معتبر نیز الزامی شده است. این گواهی باید نشان دهد که زوجین از نظر روانی در شرایط مناسبی برای تصمیمگیری قرار دارند. این شرط جدید به منظور کاهش طلاقهای احساسی و تضمین رضایت طرفین وضع شده است.
وب سایت وکیل با ما مقاله آموزشی در مورد طلاق توافقی
۳. تشکیل پرونده و برگزاری جلسات مشاوره
دادگاه پس از دریافت مدارک، پرونده را تشکیل داده و زوجین را به مرکز مشاوره خانواده ارجاع میدهد. در این مرحله، زوجین باید در حداقل دو جلسه مشاوره شرکت کنند. هدف از این جلسات، اطمینان از قطعی بودن تصمیم زوجین و کاهش تنشهای احتمالی است. در این جلسات، مشاوران سعی میکنند در صورت امکان، زوجین را به سازش تشویق کنند، اما در نهایت اگر توافق طرفین قطعی باشد، گزارش نهایی به دادگاه ارسال میشود.
۴. صدور حکم طلاق
پس از تایید نهایی مدارک و گزارش مرکز مشاوره، دادگاه حکم طلاق توافقی را صادر میکند. این حکم ظرف مدت ۲۰ روز به اجرا گذاشته میشود و زوجین میتوانند با مراجعه به دفترخانه، طلاق را ثبت رسمی کنند. پس از ثبت طلاق، رابطه زناشویی به طور کامل منحل میشود و هر یک از طرفین میتوانند مجدداً ازدواج کنند.
شرایط عمومی و اختصاصی طلاق توافقی در سال 1404
شرایط عمومی
- زوجین باید بالغ، عاقل و داوطلب باشند. این بدان معناست که هیچ یک از طرفین نباید تحت فشار مالی، روانی یا اجتماعی قرار گرفته باشند.
- توافقنامه باید تمامی مسائل مالی، حقوقی و خانوادگی را پوشش دهد. هر گونه ابهام در توافقنامه ممکن است در آینده موجب اختلاف شود.
- هیچ یک از طرفین نباید تحت فشار یا اجبار قرار گرفته باشند. در صورت اثبات اجبار، توافقنامه باطل خواهد شد.
شرایط اختصاصی
- ارائه گواهی سلامت روان: این گواهی باید از مراکز مورد تایید دادگستری صادر شود. مراکز مشاوره دولتی و خصوصی معتبر میتوانند این گواهی را صادر کنند.
- شرکت در جلسات مشاوره اجباری: زوجین موظفند در حداقل دو جلسه مشاوره شرکت کنند. این جلسات به منظور اطمینان از آگاهی کامل طرفین از عواقب طلاق برگزار میشود.
- زمانبندی مشخص: کل فرآیند نباید بیش از ۳ ماه به طول بیانجامد. این زمانبندی به منظور جلوگیری از طولانی شدن روند طلاق وضع شده است.
مزایا و معایب طلاق توافقی
مزایا
- سرعت در فرآیند: طلاق توافقی معمولاً در کمتر از ۳ ماه به نتیجه میرسد. این در حالی است که طلاق از طریق روشهای سنتی ممکن است سالها به طول بیانجامد.
- کاهش هزینهها: هزینههای دادرسی و وکالت در این روش بسیار کمتر است.
- حفظ حریم خصوصی: عدم نیاز به طرح مسائل شخصی در دادگاه. در این روش، جزئیات زندگی خصوصی زوجین در دادگاه مطرح نمیشود.
- کاهش تنش: توافق دوجانبه از بروز درگیریهای شدید جلوگیری میکند. این موضوع به ویژه برای فرزندان بسیار مهم است، زیرا شاهد دعوای والدین نخواهند بود.
معایب
- نیاز به توافق کامل: در صورت وجود اختلاف در حتی یک مورد، این روش عملی نیست. برای مثال، اگر زوجین بر سر تقسیم یک ملک اختلاف داشته باشند، نمیتوانند از طلاق توافقی استفاده کنند.
- ریسک توافقهای ناقص: ممکن است برخی مسائل در توافقنامه به درستی تعیین تکلیف نشوند. برای مثال، اگر حضانت فرزندان بدون در نظر گرفتن شرایط آینده تنظیم شود، ممکن است در آینده مشکلاتی ایجاد گردد.
- وابستگی به همکاری طرفین: هرگونه تغییر نظر میتواند روند را مختل کند. برای مثال، اگر یکی از طرفین پس از امضای توافقنامه از تصمیم خود منصرف شود، کل فرآیند متوقف میشود.
چند نکته:
1.موافقت هر دو طرف: اولین و مهمترین شرط برای طلاق توافقی، موافقت هر دو طرف برای جدا شدن است. بدون موافقت هر دو طرف، طلاق توافقی امکانپذیر نیست.
۲. توافق درباره مسائل زندگی مشترک: پس از موافقت برای جدا شدن، طرفین باید درباره مسائل مهمی مانند مهریه، جهیزیه، نفقه، و حضانت فرزندان توافق کنند.
۳. توافق قابل قبول برای دادگاه: هرگونه توافق باید به گونهای باشد که دادگاه مربوطه آن را قابل قبول بداند. این به معنای این است که توافق باید با قوانین و مقررات مربوطه سازگاری داشته باشد و منطبق با حقوق هر دو طرف باشد.
۴. اجرای توافقات: پس از توافق، طرفین باید تعهدات خود را اجرا کنند. این شامل پرداخت مهریه، جهیزیه، و نفقه، و همچنین رعایت توافقات درباره حضانت فرزندان است. به طور کلی، شرایط طلاق توافقی معمولاً بر اساس توافق و مصلحت هر دو طرف تعیین میشود و باید با قوانین و مقررات حقوقی مربوطه همخوانی داشته باشد.
طلاق توافقی چه مزایا و معایبی دارد؟
نقش دادگاه در طلاق توافقی
هیچ زن و شوهری بدون رای دادگاه نمی توانند به طور مستقیم به دفتر خانه طلاق مراجعه کنند و هیچ دفتر خانهای هم نمیتواند طلاق را بدون رای دادگاه ثبت کند. در طلاق توافقی، زن و مرد درباره همه چیز تصمیم می گیرند. آنها باید قبل از حضور در دادگاه به سازش رسیده و با ذکر تمامی موارد و توافقات صورت گرفته، در دادگاه حاضر شوند. چنانچه در خصوص یکی از موارد مثلا مهریه، جهیزیه یا غیره با هم اختلاف داشته باشند، دادگاه درخواست را رد می کند. در نتیجه دادگاه هیچ گونه دخالتی در تعیین میزان حقوق طرفین ندارد. با این حال، اگر طرفین در مورد مساله ای باهم توافقی انجام نداده باشند و درخواست کنند، دادگاه با توجه به قوانین و قواعد کلی موجود تعیین تکلیف خواهدکرد. دادگاه صالح برای رسیدگی به دادخواست طلاق توافقی به ترتیب دادگاه خانواده محل اقامتگاه یا محل سکونت موقت زوجه میباشد.
گواهی عدم سازش
گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه خانواده صادر میشود. مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش برای تسلیم به دفتر رسمی طلاق سه ماه پس از تاریخ ابلاغ رای قطعی یا قطعی شدن رای است. چنانچه گواهی مذکور ظرف این مهلت تسلیم نشود یا طرفی که آن را به دفترخانه رسمی طلاق تسلیم کرده است ظرف سه ماه از تاریخ تسلیم در دفتر خانه حاضر نشود یا مدارک لازم را ارائه نکند، گواهی صادر شده از درجه اعتبار ساقط است. هر گاه گواهی عدم امکان سازش صادر شده براساس توافق زوجین به حکم قانون از درجه اعتبار ساقط شود، کلیه توافقاتی که گواهی مذکور برمبنای آن صادر شده است ملغی می گردد.
طلاق توافقی با داشتن حق طلاق (وکالت در طلاق)
حق وکالت در مورد طلاق یا “حق طلاق”، به صورت قانونی به آقا داده میشود که به هر دلیلی میتواند از همسر خود جدا شود. اما آقا میتواند این حق را به همسر خود نیز بدهد تا او بتواند به جای او در مراحل اداری طلاق حضور داشته باشد. این کار به معنای ساقط شدن حق طلاق از سوی آقا نیست، بلکه همانند یک وکالت موقت برای موضوع طلاق است. برای داشتن اعتبار کافی، حق طلاق باید بلاعزل و همیشگی باشد (یعنی تاریخ مشخصی نداشته باشد). در این روش مرد میتواند شخصی ثالث (مانند وکیل دادگستری) را وکیل کند تا از طرف او مراحل طلاق را طی کند. برای اینکار زن باید حتما وکالتنامه محضری از سوی شوهر داشته باشد و وکیل دادگستری از طریق این وکالتنامه و مدارک دیگر مراحل قانونی طلاق را طی کند. اگر زوج از زوجه وکالت در طلاق داشته باشد نیازی به حضور شخص زوجه نیست ولی الزاما مرد می بایستی با وکالتی که از زن دارد برای او وکیل تعیین کند بنابراین در این حالت هم امضاء و حضور وکیل مع الواسطه زوجه برای ثبت دادخواست و مراحل طلاق در دادگاه اجباری است. اگر زوج به زوجه وکالت بلاعزل در طلاق دهد و وکالتنامه شامل اختیار “قبول بذل” باشد، زوجه میتواند حتی بدون حضور زوج یا وکیل او، با استفاده از وکالتنامه مراحل طلاق را پیگیری و نهایی کند. نکته: در وکالتنامه طلاق از طرف زوج( شوهر) عبارت «قبول بذل» باید وجود داشته باشد. همچنین بهتر است در وکالتنامه، تکلیف سایر مسائل مانند مهریه، جهیزیه، نفقه و اجرت المثل نیز مشخص شود.
تأثیرات روانی طلاق توافقی بر فرزندان
طلاق توافقی اگرچه نسبت به روشهای دیگر کمتنشتر است، اما همچنان میتواند تأثیرات روانی قابل توجهی بر فرزندان داشته باشد. برخی از این تأثیرات عبارتند از:
- احساس ناامنی: فرزندان ممکن است به دلیل تغییر سبک زندگی، احساس ناامنی کنند.
- مشکلات تحصیلی: استرس ناشی از طلاق والدین ممکن است بر عملکرد تحصیلی فرزندان تأثیر بگذارد.
- مشکلات رفتاری: برخی فرزندان ممکن است پرخاشگری، انزوا یا اضطراب را تجربه کنند.
برای کاهش این تأثیرات، توصیه میشود والدین با مشاوران کودک صحبت کنند و محیطی پایدار و حمایتگر برای فرزندان فراهم نمایند.
نحوه تنظیم توافقنامه حرفهای
تنظیم یک توافقنامه جامع و دقیق، کلید موفقیت در طلاق توافقی است. برای این کار بهتر است به نکات زیر توجه کنید:
- استفاده از خدمات وکیل: یک وکیل مجرب میتواند از بروز ابهامات حقوقی جلوگیری کند.
- ذکر جزئیات: تمامی مسائل مالی، حضانت فرزندان و نفقه باید با جزئیات کامل در توافقنامه ذکر شود.
- پیشبینی شرایط آینده: برای مثال، اگر فرزندان در آینده نیاز به هزینههای درمانی خاص داشته باشند، نحوه تأمین این هزینهها باید در توافقنامه مشخص شود.
انصراف از طلاق توافقی
تا قبل از صدور رای (گواهی عدم امکان سازش) هر کدام از زوجین حتی اگر توافق نامه، وکالتنامه یا دادخواست را امضاء کرده باشند، در صورت پشیمانی رای طلاق توافقی صادر نمی شود. توافقنامه طلاق توافقی حتی اگر به امضاء طرفین رسیده باشد ولی منجر به ثبت طلاق نشود و یکی از طرفين پشیمان شود اثر حقوقی ندارد و از درجه اعتبار خارج است. به عبارت دیگر هر نوشته ای حتی رای دادگاه اگر منجر به ثبت رسمی طلاق نشود باطل است. پس از صدور رای طلاق توافقی: اگر زوج (مرد) پشیمان شود و به دفترخانه برای ثبت طلاق نیاید امکان ثبت طلاق وجود نخواهد داشت. مگر این که زن از مرد در ضمن رای دادگاه یا به صورت وکالت در طلاق (حق طلاق) وکالت در مراجعه به دفترخانه برای ثبت طلاق داشته باشد. اما اگر زوجه (زن) بعد از صدور رای طلاق توافقی پشیمان شود زوج می تواند بدون حضور او به یکی از دفاتر ثبت طلاق مراجعه کند و طلاق را ثبت نماید. البته باید دانست که در صورتی که طلاق خلعی باشد زوجه می تواند در ایام عده (سه ظهر) از زمان ثبت طلاق به آنچه بذل کرده از مهریه یا غیر آن، مراجعه کند. در صورت رجوع زوجه به مابذل در ایام عده، نوع طلاق از خلع به رجعی تبدیل می شود و زوج حق رجوع به زوجه را در زمان عده خواهد داشت.
عده طلاق توافقی
در صورتی که زوجه باکره یا یائسه باشد، عده ای وجود ندارد. در غیر این صورت بایستی ۳ طهر (۳ دوره عادت ماهانه) یا همان ۳ ماه از طلاق بگذرد تا زوجه بتواند ازدواج مجدد کند. عده زن حامله تا زمان به دنیا آمدن نوزاد میباشد.
عدم حضور زوجین در مراحل طلاق
در صورت تمایل زوجین، میتوان طلاق توافقی را بدون حضور زوجین در دادگاه انجام داد. در این حالت، زوجین باید در قالب یک سند کتبی، توافقات خود را به دادگاه ارائه دهند. با استفاده از وکیل متخصص، نیازی به حضور شما در هیچ یک از مراحل طلاق نخواهد بود و طلاق تفاهمی شما در زمان کوتاه تری انجام خواهد شد. فقط یک بار زوجین یا کسی که وکالت در طلاق دارد، ممکن است نیاز باشد برای امضاء و ثبت توافق ها مراجعه کند. اگر سامانه ثنا (ابلاغ الکترونیکی) ثبت نام نکرده باشید، لزوماً یک بار برای داشتن سامانه ثنا به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. با عنایت به الکترونیکی شدن قراردادهای وکالت و ثبت نام در سامانه ثنا، زوجین میتوانند بدون حضور فیزیکی در دفتر وکالت و حتی از شهر دیگر به وکیل وکالت بدهند. برای ثبت دادخواست طلاق توافقی و طی مراحل قانونی تا صدور رای، حضور زوجین یا وکلای آن ها الزامی است. اما اگر رای قطعی طلاق توافقی صادر گردید، در مدت ۳ ماه اعتبار گواهی عدم امکان سازش، عدم حضور زوجه در طلاق توافقی برای ثبت طلاق در دفترخانه مانع ثبت طلاق توسط زوج نیست (در شرایط خاص توضیح داده شده در بخش انصراف).
اعتراض به رای (تجدید نظر و فرجام خواهی)
تمامی احکام طلاق از سوی دادگاه قابل تجدیدنظرخواهی هستند. معمولا زوجین در طلاق توافقی برای سرعت دادن به این مراحل، مهلت تجدیدنظرخواهی را ساقط کرده و حکم دادگاه را قطعی میکنند. ضمن اینکه معمولا برای تثبیت شروط طلاق که بین زوجین توافق شده است و ممانعت از مشکلات آتی، در توافقنامه تاکید میکنند که « حق تجدیدنظر خواهی و فرجام خواهی را از خود سلب و ساقط می نماییم.». درصورتی که زن و مرد هنگام طلاق توافقی، بر سر اسقاط فرجامخواهی (اعتراض به رای) هم به توافق برسند، هیچ کدام از آنها نمیتواند پس از رای دادگاه به رای مربوطه اعتراض کند و حکم دادگاه، حکم قطعی بهحساب میآید. در خصوص وکالت در طلاق، حق اسقاط تجدید نظر خواهی باید در وکالتنامه تصریح شده باشد تا وکیل بتواند آن را ساقط کند.
ارث در طلاق توافقی
اگر طلاق از نوع رجعی باشد و زوج پیش از اتمام مدت عده فوت کند، زن به میزان سهم خود از مرد ارث خواهد برد. طلاق توافقی غالباً از نوع بائن (خلع) است و در این نوع طلاق، زن و شوهر پس از طلاق از یکدیگر ارث نمیبرند.
سوالات متداول درباره طلاق توافقی
۱. آیا طلاق توافقی قابل بازگشت است؟
خیر. پس از صدور حکم نهایی و ثبت طلاق، این فرآیند غیرقابل بازگشت است. با این حال، زوجین میتوانند در صورت توافق مجدد، ازدواج کنند.
۲. هزینه طلاق توافقی چقدر است؟
هزینهها بسته به نوع توافق و خدمات وکیل متفاوت است و پس از بررسی پرونده حق الوکاله اعلام می گردد.
۳. آیا حضانت فرزندان در طلاق توافقی قابل تغییر است؟
بله. در صورت توافق طرفین، حضانت میتواند در آینده تغییر کند، اما این تغییر باید به تایید دادگاه برسد. دادگاه تنها در صورتی این تغییر را تایید میکند که به نفع فرزند باشد.
۴. آیا طلاق توافقی برای زنان شاغل و خانهدار تفاوتی دارد؟
خیر. قانون برای زنان شاغل و خانهدار تفاوتی قائل نمیشود. با این حال، زنانی که شغل مستقل دارند، ممکن است در توافق بر سر نفقه یا تقسیم اموال شرایط متفاوتی داشته باشند.
۵. آیا میتوان بدون وکیل طلاق توافقی گرفت؟
بله. اما استفاده از وکیل به دلیل آگاهی از قوانین پیچیده خانواده، توصیه میشود.
جمعبندی و توصیه نهایی
طلاق توافقی در سال 1404 به عنوان یک روش سریع و کمهزینه برای پایان دادن به زندگی مشترک شناخته میشود. با این حال، موفقیت این روش وابسته به توافق کامل زوجین بر سر تمامی مسائل و رعایت شرایط جدید قانونی است. به زوجین توصیه میشود پیش از هر اقدامی، با وکیل متخصص در امور خانواده مشورت کنند تا از اجرای صحیح فرآیند اطمینان حاصل نمایند. همچنین، توجه به تأثیرات روانی طلاق بر فرزندان و برنامهریزی برای کاهش این تأثیرات، از مسئولیتهای مهم والدین است.
اگر نیاز به مشاوره حقوقی تخصصی دارید، همین امروز با تیم حقوقی ما تماس بگیرید.
طلاق توافقی یکی از روشهای رایج برای پایان دادن به زندگی مشترک است که در سالهای اخیر به دلیل سادگی و سرعت در فرآیند قانونی، مورد استقبال بسیاری از زوجین قرار گرفته است. برخلاف روشهای سنتی طلاق که نیازمند اثبات دلایلی مانند عسر و حرج یا تخلفات اخلاقی است، در این روش زوجین با توافق یکدیگر و بدون نیاز به طرح دعوای حقوقی پیچیده، از دادگاه درخواست جدایی میکنند. این روش نه تنها زمان کمتری میطلبد، بلکه هزینههای مالی و عاطفی کمتری نیز برای طرفین به همراه دارد. در این مقاله، به بررسی کامل طلاق توافقی، مراحل قانونی، شرایط جدید در سال 1404، مزایا، معایب، تأثیرات روانی بر فرزندان و نکات ضروری برای انجام این فرآیند میپردازیم.
طلاق توافقی به عنوان سادهترین و کمدردسرترین نوع طلاق، به دلیل رسیدگی و صدور رای در کمترین زمان ممکن، رایج شده است. همچنین، این نوع طلاق به دلیل انجام مراحل بدون نزاع و درگیری، احتمال بروز اختلافات در آینده را کاهش میدهد. ماهیت این نوع طلاق یعنی تفاهم میان زوجین برای صدور طلاق و به دنبال آن توافق در خصوص مهریه، نفقه، جهیزیه، حضانت و ملاقات فرزند که از نظر قانون محترم و دادگاه ملزم است آنها را رعایت کند. مهمترین نکته در طلاق توافقی این است که لازم نیست زن مهریه خود را بخشیده و از حقوق قانونی خود چشمپوشی کند؛ هر توافقی که بین زوجین صورت گرفته باشد، معتبر است و باید با رعایت قوانین و مقررات حقوقی مربوطه باش
طلاق توافقی چیست؟
طلاق توافقی به نوعی از جدایی گفته میشود که در آن زن و شوهر به صورت داوطلبانه و با توافق بر سر تمامی مسائل مرتبط با زندگی مشترک، از دادگاه خانواده درخواست طلاق میکنند. این روش نیازی به اثبات دلایلی مانند عدم تمکین، اعتیاد یا خشونت ندارد و تنها شرط اصلی آن، توافق طرفین بر سر موارد زیر است:
- مهریه: پرداخت کامل، بخشش یا تقسیط آن. در برخی موارد، زوجین توافق میکنند که مهریه به صورت اقساطی پرداخت شود یا حتی بخشیده شود. این توافق باید به صورت کتبی و دقیق در توافقنامه ذکر گردد.
- نفقه: توافق بر سر میزان و نحوه پرداخت نفقه همسر و فرزندان. نفقه فرزندان معمولاً تا سن قانونی (۱۸ سالگی) ادامه مییابد، مگر اینکه فرزندان به دلایلی مانند ادامه تحصیل یا ازدواج نکردن نیازمند حمایت مالی باشند.
- حضانت فرزندان: تعیین تکلیف نگهداری و حق ملاقات فرزندان. در طلاق توافقی، والدین میتوانند حضانت فرزندان را به صورت مشترک یا تکجانبه تعیین کنند. برای مثال، ممکن است حضانت فرزند دختر زیر ۷ سال با مادر و پسر زیر ۲ سال نیز با مادر باشد، اما پس از این سنین، حضانت به پدر منتقل میشود.
- حضانت فرزندان نیز فقط با تصمیم و توافق پدر و مادر انجام می شود و دادگاه دخالتی ندارد. نگهداری اطفال هم حق و هم تکلیف والدین است. در طلاق توافقی اگر بین زن و شوهر در رابطه با حضانت و نگهداری فرزندان توافقی شده باشد بر اساس توافق بین آنها دادگاه حکم خواهد نمود و اگر توافقی نشده باشد مطابق قانون خواهد بود. طبق قانون خانواده حضانت تمامی فرزندان تا ۷ سالگی با مادر و پس از آن تا سن بلوغ با پدر است. بعد از سن بلوغ هر کدام از فرزندان خودشان میتوانند انتخاب کنند که با کدام یک زندگی کنند. سن بلوغ برای دختران از ۹ سالگی و برای پسران از ۱۵ سالگی است. برای کودکان زیر سن بلوغ باید مشخص بشود که نگهداری آنها به عهده زوج یا زوجه خواهد بود و همچنین نفقه آنها به چه میزان و برعهده کیست. زمان ملاقات کودک و مکان آن هم می تواند در طلاق توافقی معین شود. اصولاً در حکم روزها و میزان ملاقات فرزند ذکر می شود اما در آینده با تغییر شرایط فرزند یا اوضاع احوال امکان درخواست تغییر و تطبیق آن با اوضاع احوال موجود از دادگاه فراهم می باشد. در صورت توافق طرفین، حضانت میتواند در آینده تغییر کند، اما این تغییر باید به تایید دادگاه برسد. دادگاه تنها در صورتی این تغییر را تایید میکند که به نفع فرزند باشد. نکته مهم: در بعضا میشنویم که زنان در مقابل دریافت حضانت فرزند مهریه خود را بخشیده اند. این دو موضوع ربطی به هم نداشته و وجاهت قانونی ندارد. همچنین پدر یا مادر نمیتوانند تعهد دهند که حق ملاقات با فرزند ندارند؛ این دست توافقات اهمیتی ندارد.
- تقسیم اموال: توافق بر سر نحوه تقسیم داراییهای مشترک. این داراییها شامل ملک، خودرو، حسابهای بانکی و حتی اموال منقول مانند لوازم خانگی میشود.
وب سایت وکیل با ما – آموزش طلاق توافقی
در سالهای اخیر، با اصلاح قوانین مرتبط با خانواده، روند طلاق توافقی تسهیل شده است. با این حال، زوجین باید توجه داشته باشند که توافق آنها باید به صورت کتبی و در قالب یک توافقنامه رسمی ثبت شود تا از بروز اختلافات آینده جلوگیری گردد. این توافقنامه بهتر است توسط یک وکیل خانواده تنظیم و به تایید مراجع قضایی برسد.
مراحل طلاق توافقی در سال 1404
فرآیند طلاق توافقی در سال 1404 شامل چهار مرحله اصلی است که به شرح زیر میباشد:
۱. توافق زوجین بر سر تمامی مسائل
اولین و مهمترین گام، توافق کامل زوجین بر سر تمامی جنبههای مالی، حقوقی و عاطفی زندگی مشترک است. این توافق باید شامل موارد زیر باشد:
- مهریه: در صورت توافق بر پرداخت، مشخص کردن زمان و روش پرداخت. برای مثال، ممکن است زوجین توافق کنند که مهریه در قالب ۱۰ قسط سالانه پرداخت شود.
- در طلاق توافقی، الزامی به بخشیدن کامل مهریه توسط زن نیست. توافقات میتواند شامل بخشیدن کامل، دریافت کامل، دریافت بخشی و بخشیدن بخش دیگر، یا حتی انتقال مهریه به شکل دارایی (مانند خانه یا خودرو) باشد. هر توافقی که بین زوجین صورت گیرد، قابل اجرا است. اگر پرداخت مهریه به صورت اقساط توافق شود و مرد ۳ قسط را پرداخت نکند، باقیمانده مهریه حال میشود و زن میتواند آن را به طور کامل مطالبه کند. همچنین، در صورتی که زن باکره باشد و طلاق قبل از نزدیکی واقع شود، مهریه او نصف مقدار مندرج در سند ازدواج خواهد بود، مگر اینکه توافق دیگری صورت گیرد.
- نفقه: تعیین میزان نفقه ماهانه و مدت زمان پرداخت آن. نفقه فرزندان معمولاً بر اساس نیازهای آنان و توان مالی پدر تعیین میشود.
- در خصوص مسائل مالی مانند نفقه زن، اجرت المثل و نفقه فرزندان نیز باید توافق دو طرف (زن و شوهر) در توافق نامه ذکر شود. اگر زن درخصوص این مسئله ادعایی نداشته باشد، باید اعلام نماید و در توافقنامه ذکر شود. همچنین، اگر بابت حقوق مالی، زن مبلغی باید دریافت کند، این مقدار باید در قرارداد بیاید. نفقه زن: در طلاق توافقی همه چیز بر مبنای توافق طرفین می باشد و اگر در زمان عده برای زن نفقه در نظر گرفته شده باشد مستحق نفقه خواهد بود. طلاق توافقی معمولاً بائن بوده و در زمان عده زن نفقه ندارد مگر اینکه توافق دیگری صورت گرفته باشد. اجرت المثل: درصورتی که زن در توافقهای پیش از طلاق اجرتالمثل خود را بخشیده باشد، دیگر نمیتواند در دادگاه برای دریافت آن مطالبه یا اعتراض کند. اما چنانچه زن اجرتالمثل خود را در ذیل توافقها مطالبه کرده باشد، مرد موظف است این موضوع را در حق زن انجام داده و مبلغ اجرتالمثل را بپردازد. نفقه فرزندان: نفقه اولاد بر عهده پدر است. نفقه شامل مسکن، غذا، وسایل منزل، لباس فرزند میشود که با توجه به توان مالی کسی که مسئول پرداخت نفقه است، تعیین میشود. مقدار نفقه را کارشناس تشخیص میدهد. در طلاق توافقی، والدین میتوانند تصمیم بگیرند که نفقه فرزندان با چه کسی باشد و میزان آن چقدر باشد.
- حضانت فرزندان: توافق بر سر حضانت فرزندان و حق ملاقات طرف مقابل. برای مثال، پدر میتواند حق ملاقات هر هفته با فرزندان را داشته باشد.
- تقسیم اموال: مشخص کردن سهم هر یک از زوجین از داراییهای مشترک. این تقسیمبندی باید عادلانه و بر اساس مشارکت هر طرف در کسب داراییها باشد.
- جهیزیه: جهیزیه از اموال زن است و میتواند پس از طلاق توافقی نسبت به استرداد جهیزیه اقدام کند. در طلاق توافقی خانم و آقا باید تکلیف استرداد جهیزیه را روشن کنند. تهیه جهیزیه و وسایل منزل به صورت قانونی با آقا است ولی به صورت عرفی از زمان قدیم خانم و خانواده ایشان جهیزیه را تهیه میکردند. در صورتی که خانم و آقا توافق کنند که جهیزیه را بین خود تقسیم کنند مشکلی نیست. ولی در صورتی که سر موضوع جهیزیه به توافق نرسند باید طبق قانون پیش روند. یعنی در صورتی که خانم در زمان ازدواج سیاههای برای جهیزیهی خود تهیه کرده بود براساس آن میتواند جهیزیه را از منزل مشترک خارج کنند. استهلاک وسایل منزل در اثر استفاده مشمول جریمه برای مرد نیست
- اموال مشترک: در طلاق توافقی، مانند تمامی مسائلی که زوجین قبل از مراجعه به دادگاه درباره آن به توافق می رسند، درباره املاک و مستغلات نیز با هم به توافق می رسند. اگر آنها بر سر املاک با هم سازش کرده باشند، بر اساس همان عمل می شود.
این توافقنامه باید توسط هر دو طرف امضا شده و به تایید وکیل خانواده یا مرکز مشاوره دادگستری برسد. در صورت عدم تنظیم دقیق توافقنامه، ممکن است در آینده اختلافات جدی میان طرفین ایجاد شود.
۲. مراجعه به دادگاه خانواده و ثبت درخواست
پس از تنظیم توافقنامه، زوجین باید به همراه مدارک زیر به دادگاه خانواده مراجعه کنند:
- شناسنامه و کارت ملی هر دو طرف.
- عقدنامه (اصل و کپی).
- توافقنامه امضا شده.
- گواهی عدم امکان سازش از مرکز مشاوره خانواده.
در سال 1404 ، ارائه گواهی سلامت روان از مراکز معتبر نیز الزامی شده است. این گواهی باید نشان دهد که زوجین از نظر روانی در شرایط مناسبی برای تصمیمگیری قرار دارند. این شرط جدید به منظور کاهش طلاقهای احساسی و تضمین رضایت طرفین وضع شده است.
وب سایت وکیل با ما مقاله آموزشی در مورد طلاق توافقی
۳. تشکیل پرونده و برگزاری جلسات مشاوره
دادگاه پس از دریافت مدارک، پرونده را تشکیل داده و زوجین را به مرکز مشاوره خانواده ارجاع میدهد. در این مرحله، زوجین باید در حداقل دو جلسه مشاوره شرکت کنند. هدف از این جلسات، اطمینان از قطعی بودن تصمیم زوجین و کاهش تنشهای احتمالی است. در این جلسات، مشاوران سعی میکنند در صورت امکان، زوجین را به سازش تشویق کنند، اما در نهایت اگر توافق طرفین قطعی باشد، گزارش نهایی به دادگاه ارسال میشود.
۴. صدور حکم طلاق
پس از تایید نهایی مدارک و گزارش مرکز مشاوره، دادگاه حکم طلاق توافقی را صادر میکند. این حکم ظرف مدت ۲۰ روز به اجرا گذاشته میشود و زوجین میتوانند با مراجعه به دفترخانه، طلاق را ثبت رسمی کنند. پس از ثبت طلاق، رابطه زناشویی به طور کامل منحل میشود و هر یک از طرفین میتوانند مجدداً ازدواج کنند.
شرایط عمومی و اختصاصی طلاق توافقی در سال 1404
شرایط عمومی
- زوجین باید بالغ، عاقل و داوطلب باشند. این بدان معناست که هیچ یک از طرفین نباید تحت فشار مالی، روانی یا اجتماعی قرار گرفته باشند.
- توافقنامه باید تمامی مسائل مالی، حقوقی و خانوادگی را پوشش دهد. هر گونه ابهام در توافقنامه ممکن است در آینده موجب اختلاف شود.
- هیچ یک از طرفین نباید تحت فشار یا اجبار قرار گرفته باشند. در صورت اثبات اجبار، توافقنامه باطل خواهد شد.
شرایط اختصاصی
- ارائه گواهی سلامت روان: این گواهی باید از مراکز مورد تایید دادگستری صادر شود. مراکز مشاوره دولتی و خصوصی معتبر میتوانند این گواهی را صادر کنند.
- شرکت در جلسات مشاوره اجباری: زوجین موظفند در حداقل دو جلسه مشاوره شرکت کنند. این جلسات به منظور اطمینان از آگاهی کامل طرفین از عواقب طلاق برگزار میشود.
- زمانبندی مشخص: کل فرآیند نباید بیش از ۳ ماه به طول بیانجامد. این زمانبندی به منظور جلوگیری از طولانی شدن روند طلاق وضع شده است.
مزایا و معایب طلاق توافقی
مزایا
- سرعت در فرآیند: طلاق توافقی معمولاً در کمتر از ۳ ماه به نتیجه میرسد. این در حالی است که طلاق از طریق روشهای سنتی ممکن است سالها به طول بیانجامد.
- کاهش هزینهها: هزینههای دادرسی و وکالت در این روش بسیار کمتر است.
- حفظ حریم خصوصی: عدم نیاز به طرح مسائل شخصی در دادگاه. در این روش، جزئیات زندگی خصوصی زوجین در دادگاه مطرح نمیشود.
- کاهش تنش: توافق دوجانبه از بروز درگیریهای شدید جلوگیری میکند. این موضوع به ویژه برای فرزندان بسیار مهم است، زیرا شاهد دعوای والدین نخواهند بود.
معایب
- نیاز به توافق کامل: در صورت وجود اختلاف در حتی یک مورد، این روش عملی نیست. برای مثال، اگر زوجین بر سر تقسیم یک ملک اختلاف داشته باشند، نمیتوانند از طلاق توافقی استفاده کنند.
- ریسک توافقهای ناقص: ممکن است برخی مسائل در توافقنامه به درستی تعیین تکلیف نشوند. برای مثال، اگر حضانت فرزندان بدون در نظر گرفتن شرایط آینده تنظیم شود، ممکن است در آینده مشکلاتی ایجاد گردد.
- وابستگی به همکاری طرفین: هرگونه تغییر نظر میتواند روند را مختل کند. برای مثال، اگر یکی از طرفین پس از امضای توافقنامه از تصمیم خود منصرف شود، کل فرآیند متوقف میشود.
چند نکته:
1.موافقت هر دو طرف: اولین و مهمترین شرط برای طلاق توافقی، موافقت هر دو طرف برای جدا شدن است. بدون موافقت هر دو طرف، طلاق توافقی امکانپذیر نیست.
۲. توافق درباره مسائل زندگی مشترک: پس از موافقت برای جدا شدن، طرفین باید درباره مسائل مهمی مانند مهریه، جهیزیه، نفقه، و حضانت فرزندان توافق کنند.
۳. توافق قابل قبول برای دادگاه: هرگونه توافق باید به گونهای باشد که دادگاه مربوطه آن را قابل قبول بداند. این به معنای این است که توافق باید با قوانین و مقررات مربوطه سازگاری داشته باشد و منطبق با حقوق هر دو طرف باشد.
۴. اجرای توافقات: پس از توافق، طرفین باید تعهدات خود را اجرا کنند. این شامل پرداخت مهریه، جهیزیه، و نفقه، و همچنین رعایت توافقات درباره حضانت فرزندان است. به طور کلی، شرایط طلاق توافقی معمولاً بر اساس توافق و مصلحت هر دو طرف تعیین میشود و باید با قوانین و مقررات حقوقی مربوطه همخوانی داشته باشد.
طلاق توافقی چه مزایا و معایبی دارد؟
نقش دادگاه در طلاق توافقی
هیچ زن و شوهری بدون رای دادگاه نمی توانند به طور مستقیم به دفتر خانه طلاق مراجعه کنند و هیچ دفتر خانهای هم نمیتواند طلاق را بدون رای دادگاه ثبت کند. در طلاق توافقی، زن و مرد درباره همه چیز تصمیم می گیرند. آنها باید قبل از حضور در دادگاه به سازش رسیده و با ذکر تمامی موارد و توافقات صورت گرفته، در دادگاه حاضر شوند. چنانچه در خصوص یکی از موارد مثلا مهریه، جهیزیه یا غیره با هم اختلاف داشته باشند، دادگاه درخواست را رد می کند. در نتیجه دادگاه هیچ گونه دخالتی در تعیین میزان حقوق طرفین ندارد. با این حال، اگر طرفین در مورد مساله ای باهم توافقی انجام نداده باشند و درخواست کنند، دادگاه با توجه به قوانین و قواعد کلی موجود تعیین تکلیف خواهدکرد. دادگاه صالح برای رسیدگی به دادخواست طلاق توافقی به ترتیب دادگاه خانواده محل اقامتگاه یا محل سکونت موقت زوجه میباشد.
گواهی عدم سازش
گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه خانواده صادر میشود. مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش برای تسلیم به دفتر رسمی طلاق سه ماه پس از تاریخ ابلاغ رای قطعی یا قطعی شدن رای است. چنانچه گواهی مذکور ظرف این مهلت تسلیم نشود یا طرفی که آن را به دفترخانه رسمی طلاق تسلیم کرده است ظرف سه ماه از تاریخ تسلیم در دفتر خانه حاضر نشود یا مدارک لازم را ارائه نکند، گواهی صادر شده از درجه اعتبار ساقط است. هر گاه گواهی عدم امکان سازش صادر شده براساس توافق زوجین به حکم قانون از درجه اعتبار ساقط شود، کلیه توافقاتی که گواهی مذکور برمبنای آن صادر شده است ملغی می گردد.
طلاق توافقی با داشتن حق طلاق (وکالت در طلاق)
حق وکالت در مورد طلاق یا “حق طلاق”، به صورت قانونی به آقا داده میشود که به هر دلیلی میتواند از همسر خود جدا شود. اما آقا میتواند این حق را به همسر خود نیز بدهد تا او بتواند به جای او در مراحل اداری طلاق حضور داشته باشد. این کار به معنای ساقط شدن حق طلاق از سوی آقا نیست، بلکه همانند یک وکالت موقت برای موضوع طلاق است. برای داشتن اعتبار کافی، حق طلاق باید بلاعزل و همیشگی باشد (یعنی تاریخ مشخصی نداشته باشد). در این روش مرد میتواند شخصی ثالث (مانند وکیل دادگستری) را وکیل کند تا از طرف او مراحل طلاق را طی کند. برای اینکار زن باید حتما وکالتنامه محضری از سوی شوهر داشته باشد و وکیل دادگستری از طریق این وکالتنامه و مدارک دیگر مراحل قانونی طلاق را طی کند. اگر زوج از زوجه وکالت در طلاق داشته باشد نیازی به حضور شخص زوجه نیست ولی الزاما مرد می بایستی با وکالتی که از زن دارد برای او وکیل تعیین کند بنابراین در این حالت هم امضاء و حضور وکیل مع الواسطه زوجه برای ثبت دادخواست و مراحل طلاق در دادگاه اجباری است. اگر زوج به زوجه وکالت بلاعزل در طلاق دهد و وکالتنامه شامل اختیار “قبول بذل” باشد، زوجه میتواند حتی بدون حضور زوج یا وکیل او، با استفاده از وکالتنامه مراحل طلاق را پیگیری و نهایی کند. نکته: در وکالتنامه طلاق از طرف زوج( شوهر) عبارت «قبول بذل» باید وجود داشته باشد. همچنین بهتر است در وکالتنامه، تکلیف سایر مسائل مانند مهریه، جهیزیه، نفقه و اجرت المثل نیز مشخص شود.
تأثیرات روانی طلاق توافقی بر فرزندان
طلاق توافقی اگرچه نسبت به روشهای دیگر کمتنشتر است، اما همچنان میتواند تأثیرات روانی قابل توجهی بر فرزندان داشته باشد. برخی از این تأثیرات عبارتند از:
- احساس ناامنی: فرزندان ممکن است به دلیل تغییر سبک زندگی، احساس ناامنی کنند.
- مشکلات تحصیلی: استرس ناشی از طلاق والدین ممکن است بر عملکرد تحصیلی فرزندان تأثیر بگذارد.
- مشکلات رفتاری: برخی فرزندان ممکن است پرخاشگری، انزوا یا اضطراب را تجربه کنند.
برای کاهش این تأثیرات، توصیه میشود والدین با مشاوران کودک صحبت کنند و محیطی پایدار و حمایتگر برای فرزندان فراهم نمایند.
نحوه تنظیم توافقنامه حرفهای
تنظیم یک توافقنامه جامع و دقیق، کلید موفقیت در طلاق توافقی است. برای این کار بهتر است به نکات زیر توجه کنید:
- استفاده از خدمات وکیل: یک وکیل مجرب میتواند از بروز ابهامات حقوقی جلوگیری کند.
- ذکر جزئیات: تمامی مسائل مالی، حضانت فرزندان و نفقه باید با جزئیات کامل در توافقنامه ذکر شود.
- پیشبینی شرایط آینده: برای مثال، اگر فرزندان در آینده نیاز به هزینههای درمانی خاص داشته باشند، نحوه تأمین این هزینهها باید در توافقنامه مشخص شود.
انصراف از طلاق توافقی
تا قبل از صدور رای (گواهی عدم امکان سازش) هر کدام از زوجین حتی اگر توافق نامه، وکالتنامه یا دادخواست را امضاء کرده باشند، در صورت پشیمانی رای طلاق توافقی صادر نمی شود. توافقنامه طلاق توافقی حتی اگر به امضاء طرفین رسیده باشد ولی منجر به ثبت طلاق نشود و یکی از طرفين پشیمان شود اثر حقوقی ندارد و از درجه اعتبار خارج است. به عبارت دیگر هر نوشته ای حتی رای دادگاه اگر منجر به ثبت رسمی طلاق نشود باطل است. پس از صدور رای طلاق توافقی: اگر زوج (مرد) پشیمان شود و به دفترخانه برای ثبت طلاق نیاید امکان ثبت طلاق وجود نخواهد داشت. مگر این که زن از مرد در ضمن رای دادگاه یا به صورت وکالت در طلاق (حق طلاق) وکالت در مراجعه به دفترخانه برای ثبت طلاق داشته باشد. اما اگر زوجه (زن) بعد از صدور رای طلاق توافقی پشیمان شود زوج می تواند بدون حضور او به یکی از دفاتر ثبت طلاق مراجعه کند و طلاق را ثبت نماید. البته باید دانست که در صورتی که طلاق خلعی باشد زوجه می تواند در ایام عده (سه ظهر) از زمان ثبت طلاق به آنچه بذل کرده از مهریه یا غیر آن، مراجعه کند. در صورت رجوع زوجه به مابذل در ایام عده، نوع طلاق از خلع به رجعی تبدیل می شود و زوج حق رجوع به زوجه را در زمان عده خواهد داشت.
عده طلاق توافقی
در صورتی که زوجه باکره یا یائسه باشد، عده ای وجود ندارد. در غیر این صورت بایستی ۳ طهر (۳ دوره عادت ماهانه) یا همان ۳ ماه از طلاق بگذرد تا زوجه بتواند ازدواج مجدد کند. عده زن حامله تا زمان به دنیا آمدن نوزاد میباشد.
عدم حضور زوجین در مراحل طلاق
در صورت تمایل زوجین، میتوان طلاق توافقی را بدون حضور زوجین در دادگاه انجام داد. در این حالت، زوجین باید در قالب یک سند کتبی، توافقات خود را به دادگاه ارائه دهند. با استفاده از وکیل متخصص، نیازی به حضور شما در هیچ یک از مراحل طلاق نخواهد بود و طلاق تفاهمی شما در زمان کوتاه تری انجام خواهد شد. فقط یک بار زوجین یا کسی که وکالت در طلاق دارد، ممکن است نیاز باشد برای امضاء و ثبت توافق ها مراجعه کند. اگر سامانه ثنا (ابلاغ الکترونیکی) ثبت نام نکرده باشید، لزوماً یک بار برای داشتن سامانه ثنا به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. با عنایت به الکترونیکی شدن قراردادهای وکالت و ثبت نام در سامانه ثنا، زوجین میتوانند بدون حضور فیزیکی در دفتر وکالت و حتی از شهر دیگر به وکیل وکالت بدهند. برای ثبت دادخواست طلاق توافقی و طی مراحل قانونی تا صدور رای، حضور زوجین یا وکلای آن ها الزامی است. اما اگر رای قطعی طلاق توافقی صادر گردید، در مدت ۳ ماه اعتبار گواهی عدم امکان سازش، عدم حضور زوجه در طلاق توافقی برای ثبت طلاق در دفترخانه مانع ثبت طلاق توسط زوج نیست (در شرایط خاص توضیح داده شده در بخش انصراف).
اعتراض به رای (تجدید نظر و فرجام خواهی)
تمامی احکام طلاق از سوی دادگاه قابل تجدیدنظرخواهی هستند. معمولا زوجین در طلاق توافقی برای سرعت دادن به این مراحل، مهلت تجدیدنظرخواهی را ساقط کرده و حکم دادگاه را قطعی میکنند. ضمن اینکه معمولا برای تثبیت شروط طلاق که بین زوجین توافق شده است و ممانعت از مشکلات آتی، در توافقنامه تاکید میکنند که « حق تجدیدنظر خواهی و فرجام خواهی را از خود سلب و ساقط می نماییم.». درصورتی که زن و مرد هنگام طلاق توافقی، بر سر اسقاط فرجامخواهی (اعتراض به رای) هم به توافق برسند، هیچ کدام از آنها نمیتواند پس از رای دادگاه به رای مربوطه اعتراض کند و حکم دادگاه، حکم قطعی بهحساب میآید. در خصوص وکالت در طلاق، حق اسقاط تجدید نظر خواهی باید در وکالتنامه تصریح شده باشد تا وکیل بتواند آن را ساقط کند.
ارث در طلاق توافقی
اگر طلاق از نوع رجعی باشد و زوج پیش از اتمام مدت عده فوت کند، زن به میزان سهم خود از مرد ارث خواهد برد. طلاق توافقی غالباً از نوع بائن (خلع) است و در این نوع طلاق، زن و شوهر پس از طلاق از یکدیگر ارث نمیبرند.
سوالات متداول درباره طلاق توافقی
۱. آیا طلاق توافقی قابل بازگشت است؟
خیر. پس از صدور حکم نهایی و ثبت طلاق، این فرآیند غیرقابل بازگشت است. با این حال، زوجین میتوانند در صورت توافق مجدد، ازدواج کنند.
۲. هزینه طلاق توافقی چقدر است؟
هزینهها بسته به نوع توافق و خدمات وکیل متفاوت است و پس از بررسی پرونده حق الوکاله اعلام می گردد.
۳. آیا حضانت فرزندان در طلاق توافقی قابل تغییر است؟
بله. در صورت توافق طرفین، حضانت میتواند در آینده تغییر کند، اما این تغییر باید به تایید دادگاه برسد. دادگاه تنها در صورتی این تغییر را تایید میکند که به نفع فرزند باشد.
۴. آیا طلاق توافقی برای زنان شاغل و خانهدار تفاوتی دارد؟
خیر. قانون برای زنان شاغل و خانهدار تفاوتی قائل نمیشود. با این حال، زنانی که شغل مستقل دارند، ممکن است در توافق بر سر نفقه یا تقسیم اموال شرایط متفاوتی داشته باشند.
۵. آیا میتوان بدون وکیل طلاق توافقی گرفت؟
بله. اما استفاده از وکیل به دلیل آگاهی از قوانین پیچیده خانواده، توصیه میشود.
جمعبندی و توصیه نهایی
طلاق توافقی در سال 1404 به عنوان یک روش سریع و کمهزینه برای پایان دادن به زندگی مشترک شناخته میشود. با این حال، موفقیت این روش وابسته به توافق کامل زوجین بر سر تمامی مسائل و رعایت شرایط جدید قانونی است. به زوجین توصیه میشود پیش از هر اقدامی، با وکیل متخصص در امور خانواده مشورت کنند تا از اجرای صحیح فرآیند اطمینان حاصل نمایند. همچنین، توجه به تأثیرات روانی طلاق بر فرزندان و برنامهریزی برای کاهش این تأثیرات، از مسئولیتهای مهم والدین است.
اگر نیاز به مشاوره حقوقی تخصصی دارید، همین امروز با تیم حقوقی ما تماس بگیرید.