مقدمه‌ای بر مهریه و چالش‌های پرداخت آن
حتماً شنیده‌اید که مهریه، عندالمطالبه است. یعنی به محض اینکه عقد نکاح خوانده شد، زن می‌تواند هر زمان که بخواهد آن را از شوهرش طلب کند. در دنیای امروز، با توجه به بالا رفتن ارزش مهریه‌های سنگین (که اغلب تعداد سکه‌های زیادی هستند)، پرداخت یکجای آن برای خیلی از آقایان، حتی در صورت تمایل به پرداخت، کاری غیرممکن است. تصور کنید حکم دادگاه صادر شده و شما ملزم به پرداخت تعداد قابل توجهی سکه طلا یا مبلغی معادل آن شده‌اید، اما در حال حاضر، نقد کردن تمام دارایی‌ها هم برای پرداخت این مبلغ کافی نیست یا اصلاً دارایی قابل توجهی به جز آنچه برای زندگی ضروری است، ندارید. اینجا چه باید کرد؟ آیا باید دست روی دست گذاشت و منتظر عواقب قانونی ماند؟ قطعاً نه. قانون برای این شرایط، راهکاری اندیشیده است: اعسار از پرداخت مهریه.
وقتی پرداخت مهریه برای زوج دشوار می‌شود
مهریه، یک دین قانونی و شرعی است. وقتی دادگاه شما را به پرداخت آن محکوم می‌کند، این حکم لازم‌الاجراست. اما گاهی واقعیت اقتصادی زندگی با تعهدات مالی بزرگ همخوانی ندارد. شاید شغل شما درآمد ثابت و بالایی ندارد، شاید هزینه‌های زندگی سر به فلک کشیده، یا شاید اصلاً دچار مشکلات مالی پیش‌بینی نشده‌ای شده‌اید. در این شرایط، قانون چشمش را بر واقعیت نمی‌بندد. فلسفه بعثت انبیاء و اساس نظام هستی بر پایه عدل و قسط و برابری بنا شده است. همین اصل عدالت، ایجاب می‌کند کسی که واقعاً توانایی پرداخت ندارد، به زندان نیفتد یا زندگی‌اش به طور کامل مختل نشود. اینجاست که مفهوم “اعسار” وارد میدان می‌شود.
اعسار چیست؟ یک تعریف حقوقی ساده
به زبان خیلی ساده، اعسار یعنی اینکه یک فرد، به دلیل نداشتن دارایی کافی (به جز مستثنیات دین)، توانایی پرداخت بدهی‌ها یا هزینه‌های دادرسی خود را ندارد. در مورد مهریه، اعسار به این معناست که شما، به عنوان کسی که محکوم به پرداخت مهریه شده‌اید (زوج یا ضامن او)، نمی‌توانید تمام مبلغ مهریه را یکجا پرداخت کنید. اعسار از پرداخت مهریه در واقع نوعی اعسار از پرداخت “محکوم به” (چیزی که دادگاه به پرداخت آن حکم داده) محسوب می‌شود.
تفاوت اعسار و تقسیط در مهریه
ممکن است واژه‌های “اعسار” و “تقسیط” را کنار هم شنیده باشید. با اینکه این دو مفهوم نزدیک به هم هستند، تفاوت ظریفی دارند. وقتی شما دادخواست اعسار می‌دهید، در واقع دارید ادعا می‌کنید توانایی پرداخت یکجای بدهی را ندارید و از دادگاه میخواهید به شما “مهلت عادلانه” بدهد. اما در عمل و در رویه قضایی مربوط به مهریه، نتیجه پذیرش اعسار شما تقریباً همیشه منجر به “تقسیط” مهریه می‌شود. یعنی دادگاه، با توجه به شرایط مالی شما، حکم به پرداخت بدهی به صورت قسطی صادر می‌کند. پس در پرونده‌های مهریه، اعسار معمولاً راهی برای رسیدن به تقسیط است و خواسته شما در دادخواست در عمل هم درخواست اعسار و هم تقسیط است.
پایه و اساس قانونی اعسار مهریه کجاست؟
اعسار از پرداخت مهریه، یک راهکار کاملاً قانونی است و بر اساس مواد مشخصی از قوانین کشور ما بنا شده است.
نقش ماده ۲۷۷ قانون مدنی و ماده ۵۰۴ آیین دادرسی
یکی از مهم‌ترین مستندات قانونی اعسار، ماده ۲۷۷ قانون مدنی است. این ماده به حاکم اجازه می‌دهد تا با توجه به وضعیت مالی مدیون، برای پرداخت بدهی او مهلت عادلانه یا قرار اقساط تعیین کند. نکته بسیار مهم اینجاست که طبق این ماده، تعیین اقساط یا مهلت توسط دادگاه، نیازی به رضایت طلبکار (زوجه در اینجا) ندارد. این یک تفاوت کلیدی با برخی قوانین دیگر مثل قانون تجارت است که در آن قسط‌بندی بدون رضایت طلبکار ممکن نیست.
ماده دیگری که مستقیماً به بحث اعسار در دادگاه‌ها مربوط می‌شود، ماده ۵۰۴ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی است. این ماده و مواد بعدی در قانون آیین دادرسی مدنی، به جزئیات نحوه رسیدگی به دعوای اعسار، مدارک لازم، و شهادت شهود می‌پردازند. این قوانین چارچوب رسیدگی دادگاه به درخواست شما را مشخص می‌کنند.
قواعد فقهی پشتیبان اعسار
همانطور که منابع ما اشاره می‌کنند، نظام هستی بر پایه عدل بنا شده و احکام دینی نیز بر این اصل استوارند. در فقه اسلامی، قواعدی وجود دارد که مبنای اعسار قرار می‌گیرند. دو قاعده مهم “نفی عسر و حرج” و “لا حرج فی‌الدین” به این معنا هستند که در دین و قانون، نباید تکلیفی بر دوش افراد گذاشته شود که موجب سختی و مشقت غیرقابل تحمل برای آن‌ها شود. پرداخت یکجای مهریه سنگین برای کسی که توانایی ندارد، مصداق عسر و حرج است و به همین دلیل، قانون راهکار اعسار و تقسیط را پیش‌بینی کرده است.
اگر میخواهید بیشتر را در رابطه با مهریه بدانید، این مقاله را مطالعه کنید(کلیک کنید).
چه کسانی می‌توانند ادعای اعسار کنند؟ شرایط لازم چیست؟
ناتوانی در پرداخت، کلید اصلی اعسار
شرط اصلی و قلب دعوای اعسار این است که شما ناتوانی مالی خود را در پرداخت یکجای مبلغ مهریه اثبات کنید. این ناتوانی باید *فعلی* باشد، یعنی در حال حاضر نتوانید بدهی را بپردازید، نه اینکه هرگز نتوانید آن را بپردازید. شما باید نشان دهید که دارایی نقدی کافی برای پرداخت یکجای مهریه را ندارید و درآمد و اموالتان کفاف پرداخت کامل و فوری را نمی‌دهد. اثبات این موضوع بر عهده خود شماست که ادعای اعسار کرده‌اید.
مستثنیات دین: اموالی که قابل توقیف نیستند
وقتی صحبت از نداشتن دارایی کافی می‌شود، منظور این نیست که شما باید تمام زندگی‌تان را بفروشید تا مهریه را بپردازید. قانون، اموالی را به عنوان “مستثنیات دین” مشخص کرده است که حتی در صورت وجود بدهی، قابل توقیف نیستند و برای ادامه زندگی شما ضروری هستند. مثلاً، منزل مسکونی شما که متناسب با نیازتان است، اثاثیه ضروری منزل، ابزار کار و معیشت و… جزو مستثنیات دین محسوب می‌شوند. در دعوای اعسار، شما باید لیست اموال خود را ارائه دهید و دادگاه بررسی می‌کند که آیا به جز این مستثنیات دین، اموال دیگری برای پرداخت مهریه دارید یا خیر.
اعسار و ورشکستگی: تفاوت برای تجار
نکته مهمی که منابع به آن اشاره می‌کنند، این است که اگر شما “تاجر” باشید، نمی‌توانید دادخواست اعسار بدهید. قانون برای تجاری که از پرداخت بدهی‌هایشان ناتوان می‌شوند، راهکار دیگری به نام “ورشکستگی” پیش‌بینی کرده است. شرایط و تشریفات ورشکستگی با اعسار متفاوت است. بنابراین اگر شغل شما تجارت است (چه شخص حقیقی تاجر باشید چه شرکت تجاری داشته باشید)، باید از طریق ورشکستگی اقدام کنید، نه اعسار.
مدارک لازم برای ثبت دادخواست اعسار مهریه
برای اینکه بتوانید فرآیند قانونی اعسار مهریه را شروع کنید، باید یک “دادخواست” تنظیم کرده و همراه با مدارک مورد نیاز، آن را به دادگاه صالح ارائه دهید. ارائه مدارک کامل و صحیح، نقش مهمی در پذیرش دادخواست و موفقیت شما در پرونده دارد.
دادخواست اعسار: اولین گام رسمی
اولین قدم، تنظیم دادخواست است. دادخواست، در واقع فرم رسمی درخواست شما از دادگاه است که در آن مشخصات خود و طرف مقابل (زوجه)، خواسته شما (اعسار از پرداخت یکجای مهریه و تقاضای تقسیط آن)، و شرح ماجرا (اینکه چرا نمی‌توانید مهریه را یکجا بپردازید) را ذکر می‌کنید. می‌توانید از نمونه دادخواست‌هایی که در منابع ارائه شده یا توسط دفاتر خدمات قضایی یا وکلای دادگستری تهیه می‌شوند استفاده کنید. دادخواست باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادگاه صالح ارسال شود.
حکم محکومیت به پرداخت مهریه: سند ضروری
شما زمانی می‌توانید درخواست اعسار از پرداخت مهریه بدهید که قبلاً دادگاه حکم به پرداخت مهریه توسط شما صادر کرده باشد. بنابراین، کپی مصدق (کپی برابر اصل شده) از این حکم دادگاه، یکی از مدارک اصلی دادخواست اعسار شماست.
استشهادیه و شهادت شهود: قلب اثبات اعسار
استشهادیه‌ای با امضای حداقل ۲–۴ شاهد مطلع از وضعیت مالی شما. شهود باید مشخصات، شغل و جزئیات ناتوانی مالی شما را توضیح دهند.
موضوع تعداد شهود در منابع مختلف، اندکی متفاوت ذکر شده است. یکی از منابع به طور کلی برای اعسار از محکوم به، به 4 شاهد اشاره می‌کند. در مثال موردی ارائه شده نیز، 4 شاهد در دادگاه شهادت داده‌اند. منابع دیگر به ارائه استشهادیه با شهادت حداقل دو نفر از مطلعین اشاره دارند. با توجه به تأکید قانون بر شهادت برای اثبات اعسار از محکوم به و رویه دادگاه‌ها، معمولاً داشتن استشهادیه با امضای حداقل 4 نفر مطلع و حضور همین تعداد (یا حداقل 2 نفر) در جلسه دادگاه برای ادای شهادت، الزامی یا بسیار کمک‌کننده است.
در استشهادیه و همچنین در شهادت شفاهی در دادگاه، شهود باید مشخصات شما، شغل، وسیله امرار معاش، و جزئیات ناتوانی مالی شما در پرداخت بدهی را ذکر کنند. این جزئیات به قاضی کمک می‌کند تا تصویر واقعی‌تری از وضعیت مالی شما داشته باشد.
لیست اموال: شفافیت برای قاضی
یکی دیگر از مدارک مهم، ارائه لیستی از تمام اموال منقول و غیرمنقول، حساب‌های بانکی، و هرگونه دارایی باارزش دیگر شماست. شما باید در این لیست، تمام دارایی‌های خود را صادقانه اعلام کنید تا دادگاه بتواند وضعیت مالی شما را ارزیابی کند. مخفی کردن اموال می‌تواند عواقب قانونی داشته باشد.
مراحل گام به گام رسیدگی به پرونده اعسار مهریه
از تنظیم دادخواست تا ارجاع به دادگاه
- تنظیم دادخواست و استشهادیه.
- تهیه لیست اموال و کپی حکم مهریه.
- ثبت دادخواست در دفاتر الکترونیک قضایی.
- تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ به طرفین.
جلسه رسیدگی: رو در روی قاضی و شهود
- حضور مدعی اعسار، زوجه و وکیل.
- ادای شهادت شهود و پرسش قاضی.
- استماع دفاعیات زوجه.
تصمیم دادگاه: حکم اعسار یا رد آن
قاضی دادگاه با توجه به تمام اظهارات طرفین، شهادت شهود، لیست اموال شما، و هرگونه تحقیق یا استعلام دیگری که لازم بداند، وضعیت مالی شما را بررسی می‌کند.
در نهایت، قاضی رأی خود را صادر می‌کند. رأی ممکن است بر پذیرش اعسار شما و تعیین اقساط مهریه باشد یا بر رد ادعای اعسار شما، در صورتی که نتوانید ناتوانی مالی خود را اثبات کنید.
بعد از صدور حکم
رأی صادره توسط دادگاه بدوی، قابل تجدیدنظرخواهی است. پس از گذشت مهلت قانونی تجدیدنظرخواهی و عدم اعتراض یا پس از تأیید رأی در دادگاه تجدیدنظر، حکم اعسار قطعی می‌شود.
پس از قطعی شدن حکم اعسار و تقسیط، شما موظف به پرداخت اقساط طبق آنچه دادگاه تعیین کرده، می‌شوید. زوجه نیز می‌تواند درخواست اجرای حکم قطعی اعسار و وصول اقساط را پیگیری کند.
برای بررسی دقیق‌تر شرایط خود و طی کردن صحیح مراحل قانونی، پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره تخصصی حقوقی بهره‌مند شوید.
تعیین میزان اقساط مهریه: چطور محاسبه می‌شود؟
فرمول عرفی: پیش‌قسط و اقساط ماهیانه
هرچند قانون فرمول ریاضی دقیقی برای تعیین اقساط ارائه نداده است، اما یک رویه عرفی در برخی دادگاه‌ها وجود دارد. طبق این رویه، گاهی دادگاه مبلغی را به عنوان “پیش قسط” (مثلاً ۱۰ درصد کل مهریه) و مبلغی را به عنوان قسط “ماهیانه” تعیین می‌کند. مبلغ اقساط ماهیانه نیز عرفاً حدود یک چهارم درآمد ماهیانه فرد بدهکار در نظر گرفته می‌شود. البته اگر بدهکار مجرد باشد، ممکن است تا یک سوم درآمد نیز به عنوان قسط تعیین شود.
در بسیاری از دادگاه‌ها به‌صورت عرفی ۱۰٪ پیش‌قسط و ماهیانه یک چهارم (یا تا یک سوم) درآمد فرد تعیین می‌شود.
نظر و تشخیص قاضی
مهم‌تر از فرمول عرفی، نظر و تشخیص قاضی پرونده است. قاضی مانند یک ترازو عمل می‌کند و با در نظر گرفتن تمام جوانب، میزان اقساط را تعیین می‌کند. عواملی که در تصمیم قاضی مؤثر هستند عبارتند از:
* درآمد ماهیانه شما: قاضی سعی می‌کند قسطی را تعیین کند که با درآمد شما متناسب باشد.
* هزینه‌های ضروری زندگی شما: هزینه‌های معیشتی خود و خانواده تحت تکفل شما (مانند فرزند) در نظر گرفته می‌شود.
* تعداد افراد تحت تکفل: اگر فرزند یا والدین تحت تکفل دارید، این موضوع در نظر گرفته می‌شود.
* سایر بدهی‌ها و تعهدات: اگر بدهی‌های قانونی دیگری دارید، ممکن است در تعیین قسط مهریه لحاظ شود.
* قیمت روز مهریه (سکه): نوسانات قیمت سکه نیز می‌تواند بر دیدگاه قاضی در تعیین اقساط مؤثر باشد.
* شرایط خاص پرونده: مثلاً در مثال موردی ارائه شده، حضانت فرزند توسط زوج یکی از عواملی بوده که در رأی قاضی مؤثر افتاده است.
* مبلغ کل مهریه: سنگین بودن مبلغ کل مهریه نیز در تعیین مبلغ اقساط دخیل است.
همانطور که منابع ما اشاره می‌کنند، قاضی ممکن است لزوماً کاملاً از فرمول عرفی تبعیت نکند و مبلغ کمتر یا بیشتری را تعیین نماید. تصمیم نهایی با قاضی رسیدگی کننده است.
نکات مهم و چالش‌های رایج در پرونده‌های اعسار مهریه
در مسیر پیگیری پرونده اعسار مهریه، ممکن است با برخی نکات و چالش‌ها مواجه شوید که آگاهی از آن‌ها ضروری است.
گرفتن وکیل در دعوای اعسار
رخلاف یک باور غلط، گرفتن وکیل دادگستری برای طرح دعوای اعسار از پرداخت مهریه منعی ندارد و شما می‌توانید از کمک یک وکیل دادگستری بهره‌مند شوید. وکیل با تجربه در این زمینه می‌تواند به شما در تنظیم دقیق دادخواست، جمع‌آوری مدارک، هدایت شهود برای شهادت صحیح، و ارائه دفاعیات مؤثر در دادگاه کمک کند و شانس موفقیت شما را افزایش دهد.
یک نکته ظریف در اینجا وجود دارد. گاهی قضات ممکن است استفاده از وکیل را (که مستلزم پرداخت حق‌الوکاله است) دلیلی بر تمکن مالی فرد مدعی اعسار بدانند. البته منابع ما تأکید می‌کنند که صرف داشتن وکیل، لزوماً دلیل بر توانایی مالی برای پرداخت کل مهریه نیست. اما اگر شما در پرونده‌های متعدد دیگری هم از وکیل استفاده کرده‌اید (مثلاً در پرونده طلاق یا تمکین)، طرف مقابل (زوجه) می‌تواند این موضوع را در جلسه رسیدگی مطرح کند تا به قاضی بگوید که شما توانایی مالی برای پرداخت حق‌الوکاله دارید و شاید این توانایی شامل پرداخت مهریه نیز بشود. در مجموع، توصیه می‌شود اگر توانایی مالی برای استخدام وکیل دارید، در پرونده اعسار نیز از کمک او استفاده کنید و وکیل شما می‌تواند این شبهه احتمالی را مدیریت کند.
اگر زوجه اموال جدیدی پیدا کند
حکم اعسار و تقسیط، برای شما یک فرصت ایجاد می‌کند تا بدهی خود را به صورت اقساط بپردازید. اما اگر زوجه در هر مرحله‌ای از پرونده، اموالی از شما پیدا کند که قابل توقیف باشد (جزو مستثنیات دین نباشد)، می‌تواند درخواست توقیف آن اموال را بدهد. در این صورت، مهریه تا سقف ارزش مال توقیف شده از محل آن پرداخت خواهد شد و ممکن است دیگر نیازی به پرداخت اقساط از آن محل نباشد یا مبلغ اقساط تغییر کند.
چالش اجرای اقساط: جلب برای عدم پرداخت
یکی از مهم‌ترین و البته بحث‌برانگیزترین نکات مطرح شده در یکی از منابع، مربوط به ضمانت اجرای عدم پرداخت اقساط مهریه است. این منبع ذکر می‌کند که در حال حاضر (اشاره به سال ۱۳۹۹ شمسی و ۲۰۲۰ میلادی)، به دلیل بخشنامه‌ای از سوی رئیس قوه قضائیه، حکم جلب برای عدم پرداخت اقساط مهریه صادر نمی‌شود. این موضوع اجرای حکم تقسیط را برای زوجه با چالش مواجه کرده است.
توجه داشته باشید که این نکته بر اساس منبع ارائه شده است و بخشنامه‌ها و رویه‌های قضایی ممکن است در طول زمان تغییر کنند. برای اطلاع از رویه دقیق و به‌روز در زمان پیگیری پرونده‌تان، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید.
اعسار از هزینه دادرسی
مهم است که بین “اعسار از پرداخت مهریه” (محکوم به) و “اعسار از پرداخت هزینه دادرسی” تفاوت قائل شویم. وقتی شما دادخواست اعسار مهریه می‌دهید، خود این دادخواست نیازمند پرداخت هزینه‌هایی (تمبر دادخواست، هزینه خدمات قضایی و…) است. اگر شما حتی از پرداخت همین هزینه‌ها نیز ناتوان هستید، می‌توانید همزمان یا قبل از دادخواست اصلی اعسار مهریه، دادخواست “اعسار از هزینه دادرسی” را نیز مطرح کنید. در صورت پذیرش این درخواست، شما موقتاً از پرداخت هزینه‌های دادرسی معاف می‌شوید یا پرداخت آن به آینده موکول می‌گردد و حتی ممکن است دادگاه وکیل معاضدتی (تسخیری) برای شما تعیین کند. این موضوع با اصل دعوای اعسار از پرداخت مهریه که مربوط به مبلغ اصلی بدهی است، متفاوت است.
قابلیت تجدیدنظر و تعدیل حکم
همانطور که اشاره شد، رأی دادگاه بدوی در خصوص اعسار قابل تجدیدنظرخواهی است. اگر شما (مدعی اعسار) یا زوجه از این حکم راضی نباشید (مثلاً شما ادعا کنید باید قسط کمتری پرداخت کنید یا زوجه معتقد باشد شما توانایی پرداخت بیشتری دارید یا اصلاً معسر نیستید)، می‌توانید ظرف مهلت قانونی ۲۰ روز پس از ابلاغ حکم، درخواست تجدیدنظرخواهی کنید. پرونده به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال می‌شود و آن دادگاه مجدداً به موضوع رسیدگی کرده و رأی صادر می‌کند.
هزینه دادرسی دادخواست اعسار چقدر است؟
همانطور که قبلاً اشاره شد، طرح هر دعوایی در دادگاه، از جمله دادخواست اعسار، مستلزم پرداخت هزینه‌هایی است که به آن هزینه دادرسی گفته می‌شود. میزان هزینه دادرسی بر اساس تعرفه‌های قانونی تعیین می‌شود و معمولاً ارتباط مستقیمی با ارزش خواسته دارد.
جمع بندی اعسار:
در پایان، اعسار از پرداخت مهریه یک حق قانونی برای مردانی است که به پرداخت مهریه محکوم شده‌اند اما به دلیل عدم توانایی مالی، قادر به پرداخت یکجای آن نیستند. با اثبات این ناتوانی از طریق ارائه مدارک لازم، به‌ویژه شهادت شهود مطلع و لیست اموال، دادگاه به شما مهلت یا (اغلب) قرار اقساط می‌دهد. میزان اقساط با نظر قاضی و بر اساس شرایط مالی شما تعیین می‌شود. این فرآیند نیاز به ثبت دادخواست و طی مراحل قانونی در دادگاهی که حکم اصلی را صادر کرده است دارد و رأی صادره نیز قابل اعتراض و تعدیل در آینده است. اگر با چالش پرداخت مهریه مواجه هستید، اعسار راهکاری قانونی برای مدیریت این بدهی است. با این حال، پیگیری صحیح این مسیر نیازمند دقت و آگاهی از جزئیات قانونی و رویه‌های قضایی است.
پرسش‌های متداول
- آیا برای درخواست اعسار مهریه حتماً باید در پرونده طلاق باشم؟
خیر. درخواست اعسار از پرداخت مهریه مربوط به حکم پرداخت مهریه است. این حکم ممکن است در جریان پرونده طلاق یا حتی پیش از آن (در صورتی که زن مهریه‌اش را مطالبه کرده باشد) صادر شده باشد. ملاک اصلی برای درخواست اعسار، صدور حکم محکومیت شما به پرداخت مهریه است.
- اگر حکم اعسار بگیرم، دیگر لازم نیست مهریه را کامل پرداخت کنم؟
خیر. حکم اعسار و تقسیط به این معنا نیست که شما از پرداخت اصل مهریه معاف می‌شوید. بلکه به این معناست که نحوه پرداخت آن از حالت یکجا به صورت قسطی تبدیل می‌شود و شما باید تمام مبلغ مهریه را طبق اقساط تعیین شده بپردازید. - چه اموالی جزو مستثنیات دین هستند؟
مستثنیات دین شامل اموالی است که برای زندگی ضروری بدهکار و خانواده‌اش لازم است. طبق منابع، این اموال شامل البسه و اثاثیه ضروری منزل، کرایه اشیایی که ممکن است سریعاً ضایع شوند، و اشیایی که برای به کار انداختن سرمایه تاجر (البته اگر ورشکسته نباشد) و استفاده از آن لازم است، می‌شوند. مصادیق کامل‌تر مستثنیات دین در قانون مشخص شده است. - اگر وضعیت مالی‌ام تغییر کند، می‌توانم اقساط را تغییر دهم؟
بله. اگر وضعیت مالی شما به طور قابل توجهی تغییر کند (چه بهتر شود چه بدتر)، می‌توانید با ارائه دادخواست جدیدی به دادگاه، درخواست “تعدیل” در میزان اقساط مهریه را مطرح کنید. دادگاه پس از بررسی شرایط جدید، ممکن است میزان اقساط را تغییر دهد. - تعداد شهود برای اثبات اعسار چقدر است؟
منابع ما به طور کلی به لزوم شهادت شهود برای اثبات اعسار از محکوم به اشاره دارند. در حالی که برخی منابع به ارائه استشهادیه با امضای حداقل دو نفر اشاره دارند، یکی از منابع به طور صریح برای اثبات اعسار از محکوم به، بر شهادت ۴ شاهد تأکید می‌کند و در مثال موردی ارائه شده نیز ۴ شاهد در دادگاه شهادت داده‌اند. با توجه به این موارد، معمولاً نیاز به معرفی و شهادت حداقل ۴ شاهد مطلع برای اثبات اعسار از پرداخت مهریه وجود دارد.
